Keiretsu - Japon Endüstri Dönüşümünün Belkemiği

Güncelleme tarihi: 20 Eyl

"Keiretsu is the backbone of Japan's unique business environment, fostering a culture of deep-rooted partnership and collaboration." - Kazuo Inamori, Founder of Kyocera Corporation.

Keiretsu Nedir?

Toshio Yamazaki ‘nin anlatımıyla, "Keiretsu, iş dünyasında sadece bir iş modeli değil, aynı zamanda bir dayanışma ve bağlılık kültürüdür."

Keiretsu, temeli Japon Zaibatsu 'ya dayanan, birbiriyle sıkı sıkıya bağlantılı şirketlerin oluşturduğu bir iş ağıdır. Keiretsu, Japonya 'nın endüstriyel dönüşümünün bir parçasıdır. Keiretsu üyeleri, genellikle aynı ana şirketin altında veya aynı sektörde faaliyet gösteren farklı şirketlerden oluşur.

Keiretsu Tipleri

Yatay Keiretsu (Finansal Keiretsu): Piramidin tepesinde bir bankanın bulunduğu, finansal ağırlıklı bir yapıdır.
Dikey Keiretsu (Endüstriyel Keiretsu): Piramidin tepesinde ana üreticinin bulunduğu, üretim ağırlıklı bir yapıdır.

Keiretsu'nun Tarihçesi

2nci Dünya Savaşı öncesi "Zaibatsu" adı verilen büyük grupların kontrolündeki iş imparatorlukları, 2nci Dünya Savaşı ‘nın hemen sonrasında Amerikan işgal yönetimi tarafından dağıtıldı.

Sözkonusu şirketler savaş sonrası yeniden bir araya gelerek, Zaibatsu ‘nun daha demokratik ve daha az merkeziyetçi versiyonu olan Keiretsu yapıları altında tekrar birleştiler.

Keiretsu ‘nun Satınalma Süreçlerine Katkıları

Keiretsu ‘nun en büyük katkısı, Satınalma süreçlerini optimize etmesidir. Japon tedarik zinciri içerisinde, üyeler arasındaki sıkı ilişkiler sayesinde,

Güven,
Hız,
Daha düşük maliyet,
İç piyasaya dış ülkelerden yeni oyuncuların katılmasını engellenmesi,

gibi faydalar sağlanır.

İyi Uygulama Örnekleri

Toyota: Dikey Keiretsu yapısını benimseyen Toyota, tedarikçileriyle sıkı bir işbirliği içindedir.
Mitsubishi: Yatay Keiretsu yapılarına sahip olan Mitsubishi, çeşitli sektörlerdeki bağlı şirketleri arasında sektörel sinerji oluşturur.
Nissan: Renault ile kurduğu Alliance öncesinde yatay bir Keretsu yapısına sahip olmasına rağmen, Carlos Ghosn liderliğindeki Renault & Nissan Alliance sonrası bu yapıdan ayrılmıştır.

Keiretsu ‘nun Faydaları

Risk Dağıtma: Keiretsu, şirketler arasındaki yakın ilişkiler sayesinde riskleri dağıtarak, her bir şirketin bireysel olarak karşılaşabileceği olumsuzlukları en aza indirir.
Tedarik Zinciri Optimizasyonu: Keiretsu üyeleri arasındaki sıkı işbirliği, tedarik süreçlerini daha hızlı ve etkili bir şekilde gerçekleştirmeyi sağlar. Bu da maliyetleri düşürme ve verimliliği artırma fırsatı sunar.
Bilgi Paylaşımı: Keiretsu üyesi şirketler arasındaki sürekli bir bilgi akışı sayesinde, inovasyon ve sürekli iyileştirme için elverişli bir ortam oluşturulur.
Piyasa Erişimi: Keiretsu üyesi şirketler, diğer üye şirketlerin pazarlarına ve müşteri tabanlarına daha kolay erişim sağlar.
Maliyet Avantajları: Ortak tedarik ve diğer işbirliği faaliyetleri sayesinde, Keiretsu üyeleri maliyet avantajları elde edebilir.
Uzun Vadeli İlişkiler: Keiretsu yapısı, üyeler arasında uzun vadeli ilişkilerin kurulmasını teşvik eder. Bu da iş sürekliliği ve istikrarı için büyük bir fırsattır.
Finansal Destek: Bazı Keiretsu yapıları, finansal kuruluşları da içerir. Bu da üye şirketlere finansman ve kredi imkanları sunarak likidite sıkıntılarıyla başa çıkmalarına yardımcı olur.
Küresel Ağ: Bazı Keiretsu şirketlerinin sahi olduğu global bir ağ, diğer üyeler için uluslararası pazarlara erişim ve küresel tedarik zinciri yönetimi gibi fırsatlar sunar.
Teknolojik İlerleme: Keiretsu üyeleri arasında teknolojik bilgi ve yeteneklerin daha kolay paylaşılması, teknolojik ilerleme ve ürün geliştirme fırsatları yaratır.
Esneklik: Keiretsu modeli, piyasa koşullarında meydana gelen değişikliklere hızlı bir şekilde tepki verme yeteneği sunar. Özellikle Just in Time (JIT) süreçleri ve Kamçı Etkisi (Bullwhip Effect) ‘nin azaltılması için esneklik önemlidir.

Keiretsu ‘nun Riskleri

Aşırı Bağımlılık: Keiretsu üyeleri birbirlerine sıkı sıkıya bağlıdır ve bu, bir üyenin yaşadığı sorunların diğer üyelere de sıçramasına neden olabilir.
Esneklik Kaybı: Keiretsu ‘nun gereği olan uzun vadeli ve sıkı ilişkiler nedeniyle, şirketler dış tedarikçilere geçiş yapmakta zorlanabilir, bu da esnekliklerini sınırlayabilir.
Kartel Oluşumu ve Rekabetin Azalması: Keiretsu yapıları, piyasa içerisinde kartel oluşumuna veya rekabetin azalmasına neden olabilir.
Bürokrasi Artışı: Şirketler arasındaki koordinasyon ve bilgi paylaşımı gerekliliği, bürokrasiyi artırıp karar alma süreçlerini yavaşlatabilir.
Gizlilik Kaybı: Keiretsu üyeleri arasındaki nispeten daha şeffaf bilgi paylaşımı, gizlilik kaybı riskini artırabilir.
Yenilikçiliğin Sınırlanması: Bazı Keiretsu yapıları, dış inovasyonlara kapalı olabilir ve bu da şirketlerin yenilikçiliğini sınırlayabilir veya yavaşlatabilir.
Finansal Riskler: Keiretsu 'nun finansal yapıları, büyük bir üyenin yaşadığı finansal sıkıntının diğer üyelere sıçramasına neden olabilir.
Piyasa Değişikliklerine Uyum Zorluğu: Keiretsu modeli, bazen hızla değişen piyasa koşullarına uyum sağlamakta zorlanabilir.
Anlaşmazlık ve Çıkar Çatışmaları: Keiretsu içerisindeki farklı şirketlerin çıkarları çatışabilir, bu da içsel gerilimlere neden olabilir.
Dış Pazarlara Erişim Zorluğu: Keiretsu yapısındaki şirketler, iç pazara odaklandıklarından dolayı, dış pazarlara erişimde zorluk yaşayabilir.